NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
55 - (1195) وحدثني
زهير بن حرب.
حدثنا يحيى بن
سعيد عن ابن
جريج. قال:
أخبرني الحسن
بن مسلم عن
طاوس، عن ابن
عباس رضي الله
عنهما. قال:
قدم
زيد بن أرقم.
فقال له
عبدالله بن
عباس يستذكره:
كيف أخبرتني
عن لحم صيد
أهدي إلى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم وهو
حرام ؟ قال
قال: أهدي له
عضو من لحم
صيد فرده. فقال
"إنا لا نأكله.
إنا حرم".
{55}
Bana Züheyr b. Harb
rivayet etti. (Dediki): Biıe Yahya b. Saîd, İbni Cüreyc'den rivayet etti.
(Demişki): Bana Hasen b. Müslim, Tâvus'dan, o da İbni Abbâs (Radiyallahu
anhuma)'dan naklen haber verdi. İbni Abbâs şöyle demiş:
Zeydü'bnü Erkam geldi de
Abdullah b. Abbâs ona hatırlatmak isteyerek:
«Sen, bana Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ihrâmlı iken kendisine bir av eti hediye
edildiğini nasıl haber vermiştin?» dedi. Zeyd:
«Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'e av etinden bir uzuv hediye edildi de onu geri çevirdi ve:
— Biz, bunu yemeyiz.
Çünkü ihramlıyız. Buyurdular.» dedi.
İzah:
Bu hadîsi Buhâri
«Kitâbu Cezâi's-Sayd» ile «Hibe» bahsinde, Tirmizî, Nesaî ve İbni Mâce
«Kitâbü'I-Haccda muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir.
Ebvâ' ile Veddân: Mekke
ile Medine arasında iki yerdir.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in annesinin Ebvâ'da vefat ettiği rivayet olunmuştur. Râvi,
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in o gün Ebva'da mı yoksa Veddan’da mı
olduğunu kestirememiştir.
Râvilerden bâzıları
Veddan'da, bazıları da Ebvâ'da bulunduğunu şeksiz olarak rivayet etmişlerdir.
Aynî: «Zahire bakılırsa
buradaki şekk, İbni Abbas (Radiyallahu anh)'dandır.» diyor.
Ebva ile Veddan arasında
8 mil mesafe olduğu söylenir.
Hz. Sa'b b. Cessâme,
Veddanlıdır. Getirdiği hediye hususundaki rivayetler —kitabımızdakilerden de
anlaşılacağı vecihle — muhteliftir.
Bunların bâzılarında
hediyenin bir yaban eşeği, bâzılarında yaban eşeği eti, bir rivayette ucundan
kan damlayan yaban eşeği bud'u, başka bir rivayette yaban eşeğinin yarısı, bir
rivayette av etinden bir uzuv, olduğu bildirilmektedir.
Bundan dolayıdır ki,
ulemâ hayvanın diri olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir.
Tahavî diyor ki: «îbni
Abbâs'dan gelen bütün rivayetler Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in
Hz. Sa'b'a iade ettiği hediyede onun diri olmayan bir av eti olduğunda
müttefiktir. Bu da ihrâmlıya av eti yemeyi kerih görenlere delildir...»
İbni Battal, Sa'b
hadîsinin muhtelif rivayetlerine bakarak hâdisenin bir olmayıp, muhtelif
zamanlarda cereyan etmiş ayrı ayrı vak'alar olduğunu söylemiştir. Ona göre
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) e bir defa bütün bir yaban eşeği,
başka bir defa yaban eşeğinin budu, bîr defa da bacağı hediye edilmiştir. Çünkü
böyle bir hâdiseyi râvilerin unutması mümkün değildir.
Kurtubî, Buhâri 'nin bu
mes'ele için bâb tahsis etmesinden hayvanın diri olduğu anlaşıldığını, başka
rivayetlerin ise Ölü olduğuna delâlet ettiğini söyledikten sonra «Bu
rivayetlerin arasını bulmanın çaresi şudur: Hz. Sa'b yaban eşeğini ölü olarak
getirmiş ve Resûlallah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in yanına koymuştur. Sonra
hayvandan bir parça keserek ona hediye etmiştir. Bu suretle her iki rivayet de
doğru olmuş olur. Yahut mecazen hayvanın bir uzvuna, bütününün ismi
verilmiştir. Şöyle de diyebiliriz: Hz. Sa'b hayvanı diri olarak getirmiş,
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kabul etmeyince onu keserek bir uzvunu
hediye etmiştir.» demiştir.